Article

Sự phát triển của web và nghề lập trình viên từ Web 1.0 đến Web 3.0

    1. Từ Web 1.0 đến web 3.0

World Wide Web, thường được gọi đơn giản là web, đã trải qua một số chuyển đổi trong lịch sử của nó và tiếp tục phát triển đến ngày nay. Website không được sinh ra cùng thời điểm với internet. Sự ra đời của web vào năm 1989 đã thay đổi hướng đi của internet từ một công cụ được sử dụng bởi các nhà nghiên cứu, học giả và người dùng kỹ thuật sang một công nghệ mà bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu, có thể sử dụng để duyệt các trang web và truy cập thông tin.

Các công nghệ web sau đó đã tiến hóa và mở rộng, thêm những cách mới để người dùng internet tương tác. Web đã trở thành một nhân tố thúc đẩy cho nền kinh tế số hiện đại. Được chấp nhận chung rằng có ba giai đoạn tiến hóa chính của web, được đơn giản hóa bằng các thuật ngữ Web 1.0, Web 2.0 và Web 3.0.

Web 1.0

Web 1.0 là thế hệ đầu tiên của web, được phát minh vào năm 1989 bởi Tim Berners-Lee, một nhà khoa học máy tính người Anh, đã áp dụng các khái niệm siêu văn bản để liên kết văn bản kỹ thuật số. Web 1.0 được biết đến như các dạng thức thường gặp như Amazon (cửa hàng sách trực tuyến ban đầu), eBay,… Ở web1.0, các nhà phát triển tạo ra các trang web thương mại điện tử tĩnh cơ bản với danh sách sản phẩm đơn giản và tương tác tối thiểu. Các công nghệ được sử dụng là: HTML, CSS, JavaScript cơ bản, thiết kế trang tĩnh, cấu hình máy chủ.

 

Web 2.0

Xung quanh sự chuyển đổi của thiên niên kỷ, các chuyên gia bắt đầu thúc đẩy ý tưởng về một web nâng cấp mang tính tương tác hơn, gọi là Web 2.0. Họ bắt đầu gọi web hiện tại với khả năng kết nối cơ bản và hầu như chỉ là các trang web tĩnh là Web 1.0. Berners-Lee mở rộng ý tưởng về Semantic Web của mình qua một bài viết trên Scientific American. Nhà xuất bản Tim O’Reilly đã giúp thúc đẩy Web 2.0 bằng cách tổ chức một hội nghị dành riêng cho nó. Với web 2.0, chúng ta chứng kiến sự phát troeern của Shopify, Etsy, Amazon Marketplace. Các nhà phát triển xây dựng các nền tảng thương mại điện tử động cho phép trải nghiệm mua sắm cá nhân hóa, tích hợp xã hội và xử lý giao dịch nâng cao thông qua các công nghệ như: JavaScript (AJAX, React, Angular), lập trình phía máy chủ (PHP, Ruby on Rails), API, quản lý cơ sở dữ liệu (MySQL, MongoDB), thiết kế đáp ứng.

Web 3.0

Các nhà báo và nhà công nghệ nổi tiếng, bao gồm Gavin Wood, đồng sáng lập Ethereum, một nền tảng blockchain nổi tiếng, đã bắt đầu phổ biến thuật ngữ Web 3.0 và Web 3 để chỉ một phiên bản phi tập trung và có nhận thức ngữ nghĩa của web. Các nhà phát triển Web 3 tạo ra các nền tảng thương mại điện tử phi tập trung bằng cách sử dụng blockchain, tập trung vào quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số của người dùng và giao dịch minh bạch, đáng tin cậy, điển hình như OpenSea (thị trường NFT), Origin Protocol (thương mại điện tử phi tập trung). Ở web 3.0, các công nghệ hiện đại là Blockchain (Ethereum, Solidity), hợp đồng thông minh, lưu trữ phi tập trung (IPFS), mã hóa, Rust, Web3.js đã được áp dụng. 

        2. Các lưu ý dành cho nhà phát triển web

Đối với mỗi giai đoạn phát triển của web, các nhà lập trình đều cần có những lưu ý riêng, nhằm làm chủ công nghệ, cụ thể là:

  • Đối với Web 1.0, các nhà phát triển dưa trên các công nghệ web cơ bản, xây dựng các cửa hàng trực tuyến tĩnh.
  • Đối với Web 2.0: các nhà phát triển sử dụng khung web động và cơ sở dữ liệu để tạo nên các nền tảng thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội thích đẩy tương tác cụ thể.
  • Đối với Web 3.0: các nhà phát triển web chú ý đổi mới các thị trường phi tập trung, thuộc sở hữu của người dùng bằng việc nắm vững các công nghệ lõi như blockchain, hợp đồng thông minh và công nghệ phi tập trung.

Web 3.0 đã, đang và sẽ tiếp tục là xu hướng phát triển của internet trong tương lai, thay đổi hoàn toàn cách chúng ta tương tác với mạng và các dịch vụ trực tuyến. Để không bị bỏ lại phía sau và làm chủ cuộc cách mạng này, các lập trình viên cần chủ động tìm hiểu và nghiên cứu những công nghệ tiên tiến mới.